İstihdam ve işsizliğin ekonomiye etkileri ülke ekonomisinin dönüşümü ile yakından ilgilidir. Ekonominin yapıtaşı işgücünün istihdamı ve işsizlik ilişkisi oranı yaş, eğitim, kayıt dışılık, ülkenin refah seviyesi, ekonominin yapısına bağlantılıdır.
İstihdam, işsizlik ekonomi ilişkisi ve etkilerine girmeden önce istihdam ve işsizlik literatürde nasıl tanımlanmış inceleyelim; istihdam, ülkedeki mevcut işgücünün ekonomik faaliyetler içerisinde çalıştırılmasıdır. İşsizlik ise ekonomik faaliyetler içinde çalışmak isteyen yetişkin işgücünün iş bulamamasıdır. Tanımlarda da görüldüğü üzere ekonomik faaliyet içerisinde olmuş olmak ve çalışmak istemek ortak paydasını oluşturuyor.
İstihdam üreten kesimi işsizlik ise üretemeyen kesimi tanımlıyor. Dolayısıyla bir ekonomide çalışmak isteyen kesim ne kadar çok üretime katkısı olan birey ekonomik büyüme daha kalıcı ve sürdürülebilir olur.
Ekonomik büyümenin istihdama ve işsizliğe katkısı
İşgücü, istihdam artışı, istihdamın etkin kullanılması ekonomiye pozitif etki yaparken ekonomik büyüme istihdama ve işsizliğe direkt yansımayabiliyor.
İstihdam ve işsizliğin ekonomiye etkileri üzerine yapılan araştırmalar gösteriyor ki verimlilik artışı ve ekonomik büyüme ile işgücüne fayda yönünde sonuçlar üretmiyor. Mesela; ekonomide büyüme ve istihdam artışı olmasına rağmen aynı oranda da işsizlik artıyor. 1960’dan sonrasını kapsayan araştırmalarda Türkiye ekonomik büyümesi ile istihdam artışı aynı paralelde gitmiyor. Yine işsizlik ile ekonomi büyüme arasında anlamlı ilişki söz konusu değil. Nedeni ise ekonomide dönüşüm ve üretimde ve işgücünde verimlilik.
Üretim ve işgücü verimliliği artarken işsizlik de artıyor
Üretimde verimlilik artışının istihdama ve işsizliğe negatif etki yapıyor. İşgücünde verimlilik artışı ekonomik büyümeye pozitif katkı sağlarken işgücünü azaltıcı etkisi var. Yine verimlik artışı ekonomik büyümeyi tetiklerken diğer taraftan aynı oranda istihdamı artırmıyor. Peki bu makro veriler birbiri ile güçlü etkileşim içinde iken nasıl oluyor da ekonomik büyüme ile istihdam arasında güçlü pozitif korelasyon yok ve yine ekonomik büyüme ile işsizlik verisi neden ters korelasyonda çalışmıyor.
Uzmanlar bu konuda yaptıkları araştırmalar gösteriyor ki verimlilik artışı teknoloji ile gerçekleşiyor. Üretim ve hizmet sektöründe teknolojinin gücü artıkça işgücüne ihtiyaç azalıyor. Dolayısıyla da ekonomik büyüme de teknolojinin payı artıkça istihdam aynı oranda artmıyor ve işsizlikte kronikleşiyor.
Emek/hasıla ilişkisi ve ekonomiye etkileri
Üretim ve işgücü verimliliğinin ekonomik büyümeye etkileri üzerine şu örneği verebiliriz. Mesela teknoloji yoğun işgücünde 100 birimin üretilmesi için 1 dolar maliyet söz konusu iken teknolojinin zayıf olduğu üretimlerde 100 birim için maliyet 10 dolar olabilmektedir. Otomasyon ve ileri teknoloji üretimin verimliliğini artırırken ihtiyaç duyulan işgücü azalmakta ekonomik büyüme istihdam artışına aynı oranda katkı sağlamaktadır. Bu çerçevede hükümetlerin istihdamı artıracağı yeni sektörler ve yeni pazarlar oluşturması, yatırımları artırması istihdamı ve işsizliği pozitif etkilemektedir. Artan istihdam ve azalan işgücünün ise ekonomiye geri dönüşü daha fazla olmaktadır.
Makro ekonomi verileri ve yorumu
Ekonomik büyümenin ve istihdam artışının piyasalar üzerinde ki etkisi ise pozitiftir. İşsizliğin artması ise ekonomide yavaşlama olarak algılanmakta ve piyasalar negatif etkilenmektedir. Makroekonomik veriler arasında mesela güven endeksi de ekonomiye olan güveni göstermesi açsından önemlidir. Bu ve benzeri ekonomik veriler birbiri ile bağlantılı ve etkileşimdedir.
Ekonomik verilerin piyasalara ve yatırmalara etkilerini doğru analiz etmek açısından uzman yorumları önemli referanslardır. Sermaye piyasalarının lider ve ödüllü aracı kurumlarından GCM Yatırım‘ın alanında uzman profesyonelleri tarafından günlük, anlık, haftalık, aylık, üç aylık periyotlarda ya da özel olarak hazırlanan analiz ve raporları doğru yatırım stratejileri üretmek açısından en büyük yardımcılarınız arasındadır. Daha fazla bilgi için www.gcmyatirim.com.tr adresini ziyaret edebilirsiniz.